لوله گازی فولادی، معمولاً از ورق‌های فولادی گالوانیزه تولید می‌شود و از آنجایی که مخصوص انتقال گاز است، با نام «لوله گازی فولادی» شناخته می‌شود. علت استفاده از ورق‌های گالوانیزه در ساخت این لوله‌ها، افزایش مقاومت لوله در برابر انواع خوردگی‌ها و رطوبت‌های احتمالی است.
لوله‌های گازی فولادی با توجه به مقاومتی که در برابر ضربه‌های ناگهانی دارند، نسبت به سه جنس مس، برنج و پلی‌اتیلن انتخاب مناسب‌تری هستند؛ به سبب همین مسئله، از لوله‌های گازی فولادی، معمولاً در پروژه‌های بزرگ گازی، به وُفور استفاده می‌شود.
انواع لوله گازی
لوله‌های گازی از زوایای متعدد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. یکی از مهم‌ترین دسته‌بندی‌های مربوط به لوله‌ی گازی، دو نوع لوله‌ی زیر است:
- لوله گازی توکار: لوله‌ی گازی توکار با توجه به استحکام و مقاومت بهتری که نسبت به خوردگی، ضربات ناگهانی، فرسودگی و آسیب‌های دیگر دارد، معمولاً در پروژه‌های وسیع، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ مثلا برای انتقال گاز از شهری به شهر دیگر یا از یک پالایشگاه به یک منطقه‌ی دوردست، از لوله‌های گازی توکار استفاده می‌شود.
- لوله گازی روکار: از طرف دیگر، لوله‌های گازی روکار به سبب این که جنس آسیب‌پذیری نسب به لوله‌های توکار دارند، برای اجرا و راه‌اندازی انشعابات درون ساختمان‌ها یا لوله‌کشی‌های درون‌شهری، مورد توجه هستند. لوله‌های روکار، قیمت کمتری هم نسبت به لوله‌های توکار دارند و مطابق با استانداردشان، نباید برای انتقال گاز به مسافت‌های دوردست استفاده شوند.
لوله‌های گازی از چه جنسی تولید می‌شوند؟
لوله‌های گازی، عموماً به صورت آلیاژی تولید می‌شوند؛ به عنوان مثال، اگر قرار باشد لوله‌ای از فولاد ساخته شود، معمولاً از فولاد آلیاژی استفاده می‌شود. مهم‌ترین دلیل استفاده از عناصر آلیاژی در ساخت لوله‌ی گازی، افزایش کاربردها و مقاومت لوله در برابر آسیب‌های احتمالی است. چنان که در قسمت قبلی هم گفتیم، لوله‌های گازی در چهار جنس زیر تولید می‌شوند:
- فولادی: لوله‌های تولیدشده با این جنس، انعطاف بیشتری نسبت به مدل‌های دیگر دارند. در مناطقی که رطوبت بیشتر دارند، از لوله‌ی گازی فولادی گالوانیزه هم استفاده می‌شود.
- برنجی: از این جنس برای تولید انواع شیرآلات و اتصالات گازیِ مورد استفاده در ساختمان، بهره می‌برند.
- مسی: لوله‌های مسی برای برخی از قسمت‌های خاص، مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ جالب اینجاست که استفاده از لوله‌های مسی در بعضی مناطق، ممنوع است.
- پُلی‌اتیلن: در سال‌های گذشته، استفاده از لوله‌ی پُلی‌اتیلن، بیشتر از هر زمان دیگری افزایش یافته است؛ گفتنی است که این لوله، معمولاً در شبکه‌های گازرسانی شهری استفاده می‌شود.
بهترین لوله گازی کدام است؟
انتخاب بهترین نوع لوله‌ی گازی، به عوامل و مؤلفه‌های گسترده‌ای مربوط می‌شود. هر شخصی باید متناسب با موقعیتی که قرار است از لوله استفاده کند، به سراغ جنس خاصی از لوله‌های گازی برود. دو عامل زیر، در انتخاب بهترین لوله، کمک شایانی به شما می‌کنند:
- بررسی فشار گاز داخلی:
بدیهی است که در پالایشگاه‌های گاز، فشار گاز مایع، بسیار بیشتر از شبکه‌های گاز شهری است؛ زمانی که گاز از پالایشگاه به شهر منتقل می‌شود، در نزدیکی شهر، با دستگاه‌ها و روش‌های گوناگونی، فشار گاز کم می‌شود تا به لوله‌های گاز شهری منتقل شود. معمولاً از لوله‌های فولادی یا کربن استیل برای انتقال گاز پُرفشار و از لوله‌های پُلی‌اتیلن برای انتقال گاز با فشار کمتر استفاده می‌شود.
- قطر لوله گازی:
قطر مورد نیاز، یکی دیگر از مؤلفه‌های موثر در انتخاب بهترین لوله است. اگر توجه کرده باشید، در تأسیسات و شبکه‌های گازرسانی شهری، لوله‌های گازی، عموماً یک قطر مشابه دارند؛ در حالی که در پالایشگاه‌ها یا کارخانه‌جات، لوله‌های گازی با قطرهای بزرگتر، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عمده ترین کاربردهای لوله گازی
لوله‌های گازی، همان طور که از نامشان مشخص است، برای انتقال گاز مایع مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته ممکن است برای شما این سؤال پیش بیاید که در چه مکان‌هایی از لوله‌ی گازی استفاده می‌شود؟ موارد زیر، مهم‌ترین موقعیت‌هایی هستند که انواع لوله‌های گازی در آن‌ها استفاده می‌شود:
- سامانه‌های هیدرولیک و هوای فشرده.
- انواع سوله‌های صنعتی و کارخانه‌های کوچک و بزرگ.
- کارخانه‌های پتروشیمی.
- پالایشگاه‌های نفتی.
- نیروگاه‌های تولید الکتریسیته.
- هر سازه‌ای که نیاز به تأسیسات گازی داشته باشد.
استفاده از لوله‌های گازی، چه مشکلاتی را به همراه دارد؟
لوله‌های گازی، معمولاً با کیفیت‌ها و استانداردهای متفاوتی تولید و عرضه می‌شوند. همچنین، نظارت‌های گوناگونی بر تولید و نصب این لوله‌ها اعمال می‌شود؛ اما باز هم در بعضی مواقع، مشکلاتی در فرآیند اتصال یا پس از اتصال لوله‌ها به وجود می‌آید. مشکلات زیر، رایج‌ترین دردسرهای مربوط به نصب و بارگذاری لوله‌های گازی هستند:
- نشت گاز
- کیفیت نامطلوب لوله‌ها و آسیب‌دیدن لوله هنگام اتصال
- زنگ‌زدگی لوله‌ها
- خرابی یا از‌بین‌رفتن دریچه‌های خاموش
- اتصال اشتباه لوله‌های گازی
اتصالات لوله‌های گازی چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟
برای ایجاد یک چرخه در شبکه‌های گازرسانی، علاوه بر لوله‌های گازی، به اتصالات مربوط به این لوله‌ها هم نیاز است. تصور کنید که قصد دارید دو لوله را به هم متصل کنید یا در قسمتی از ساختمان، لوله را در یک زاویه‌ی 45 درجه منحرف کنید، در چنین مواردی باید از اتصالات لوله‌های گازی استفاده کنید. مهم‌ترین اتصالات مربوط به لوله‌های گازی، شامل موارد زیر می‌شود:
- انواع درپوش (pipe cap)
- تبدیل برای کاهنده‌های غیر هم‌مرکز (Eccentric Reducer)
- تبدیل برای کاهنده‌های هم‌مرکز (Concentric Reducer)
- سه‌راهی هم‌سایز یا هم‌اندازه (Equal Tee).
- سه‌راهی کاهش‌دهنده یا کاهنده ( Reducing Tee )
- زانویی با زاویه‌ی 45درجه
- زانویی با زاویه‌ی 90درجه (LR)
- زانویی با زاویه‌ی 90درجه؛ مدل SR
- زانویی با زاویه‌ی 180درجه (LR)
- زانویی با زاویه‌ی 180درجه؛ مدل SR